Ali Seyyar ve Oral Demir’den Yerel Yöneticiler İçin Yeni Bir Kitap:

Katılımcılık ve Kalkınma Ekseninde

YEREL SOSYAL POLİTİKALAR

KİTABIN ÖZET TANITIMI (GİRİŞ)

Siyaset (yönetim), iktisat (ekonomi) ve sosyal politika alanları, zaman içinde sürekli gelişme gösteren ve birbirleriyle gittikçe daha çok etkileşim hâlinde olan bilim dalları olarak karşımıza çıkmaktadır. Son dönemlerde ise katılımcı demokrasi anlayışının yerel yönetimlerde de etkinliğini göstermekle birlikte kalkınma odaklı yerel sosyal politikaların önemi de artmaya başlamıştır. Buna bağlı olarak son yıllarda hem teorik, hem de pratik yönden ele alınarak incelenen sosyal politika ile birlikte yerel yönetimlerin sosyal sorunlarının çözümü çerçevesinde yeni akademik çalışmalar da yapılmaktadır.

Demokrasi, yerel yönetimler, kalkınma, katılım, yönetişim, sosyal siyaset, yerel sosyal politikalar ve sosyal belediyecilik gibi kavramların birbirleriyle olan ilişkileri, 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra akademik tartışmalara ve yeni açılımlara yol açtığı gibi siyasî dünyamızın ve sosyal hayatımızın da önemli bir parçası hâline gelmiştir. İşte bu gelişmelere vurgu yapan elinizdeki bu kitap, ‘Yerel Siyasette Katılımcılk ve Kalkınma (Türkiye’de Yerel Gündem 21 Örneği)” ismini taşıyan kabul edilmiş bir yüksek lisans tezinin yeniden gözden geçirilmiş ve özellikle yerel sosyal politikalar ile zenginleştirilmiş yeni bir çalışmadır.

Geleneksel merkeziyetçi yapının ve sosyal devlet anlayışının değişmesi ile birlikte yerel alandaki siyasî, ekonomik ve sosyal kurumların ağırlığı da artmaktadır. Yerel yönetimlerdeki bu gelişimle birlikte halkın yönetime daha fazla katılımı sağlanmış ve katılımcı demokrasi yaklaşımlarının kuvvet kazanması ile birlikte yönetici kesim halka daha yakın bir tutum sergilemeye başlamıştır. Gelişmiş ülkelerde katılımcı demokrasinin yerelleşmesi ve kurumlaşması ile birlikte sosyal siyasetin hedeflerinden olan maddî ve manevî kalkınma hamleleri de yerel yönetimlerde hız kazanmıştır. Halkın oylarıyla belirlenen yerel yönetimler, demokrasinin en iyi uygulanabileceği kurumlar oldukları için, “demokrasi okulu” olarak tanımlanmaktadırlar. Ancak yerel yönetimler, demokrasinin en iyi uygulayıcıları olduğu bilinmekle birlikte ülkemizde yerel katılımcılık anlayışının önüne birçok bürokratik ve hukukî engeller çıkarılmıştır. Bu durum, vesayetini çok ağır bir şekilde hissettiren merkeziyetçi yönetimin hâlen hâkim bir pozisyonda olduğunun bir işaretidir.

Bundan dolayı yerel yönetimler, halen tam anlamıyla özerk bir yönetime kavuşamadıkları için, yerel sosyal politika fonksiyonlarını da tam olarak ifa edememektedirler. Merkeziyetçi yönetimin güdümünde ve merkezin talimatları ile hareket eden bir zihniyet anlayışı hâkim olduğu müddetçe yerel yönetimler, kalkınmaya dönük potansiyellerini de aktif olarak kullanamazlar. Gerçi son yıllarda yerel yönetimlerin sosyal politika aktörleri olarak daha etkin bir şekilde faaliyet göstermelerine yönelik önemli gelişmeler görülmektedir. Ancak bu gelişmelerin refah, sürdürebilir kalkınma ve sosyal adalet gibi (yerel) sosyal politikaların hedeflerinin gerçekleştirilebilmeleri açısından yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir.

Hayatın şartlarına ayak uydurabilmek ve insanî gelişmişlik seviyemizi (hayat kalitemizi) artırabilmek için, yerel (mahallî) düzeyde, yöre sakinlerinin beceri ve kaynaklarından yararlanılarak, sosyal hayatın ve gücün, yerel ekonomik ve sosyal gelişmeyle desteklenmesini öngören esnek ve dinamik sosyal politikalara ihtiyaç vardır. Yerel yönetimlerin katılımcı demokrasi ilkelerine sadık kalarak, sosyal alanlarda planlama, düzenleme ve uygulama fonksiyonu üstlenerek, (yerel) kamu harcamalarını konut, istihdam, yoksulluğun giderilmesi, sağlık, eğitim ve çevrenin korunması alanlarını kapsayacak şekilde sosyal programlar üretmeleri halinde yerel sosyal politika aktörleri olarak kabul edilebilirler. Ancak yerel yöneticilerin etkin sosyal politika aktörü olabilmeleri için, hem yönetim anlayışında bir zihnî değişime, hem de geniş kapsamlı bir idarî reforma ihtiyaç vardır. Yerel yönetimlerce aktif sosyal politikaların oluşturulabilmesi ve geliştirilebilmesi için, reform kapsamında yerinden yönetim (mahallî idarelerin merkezî yönetim karşısındaki yetki ve özerkliğinin genişletilmesi), yetkilerin merkez ile taşra arasında paylaştırılması ve yerel yönetimlerin yetki ve malî imkânlarının artırılması gibi yeni düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Sosyal politikalar aracılığı ile yerelde kalkınmanın sağlanması için, en temel öznelerden biri de halkın yönetime katılımının sağlanmasıdır. Yerel kalkınma için bu özne ekonomik, sosyal, kültürel, fizikî kalkınma girişimlerinden önce gelmektedir. Yerel kalkınma ekseninde yürütülecek sosyal politikalar da genelde bununla birlikte yürütülmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda yerel yönetimlerde halkın katılımının sağlanması ve yerelde kalkınmanın gerçekleştirilmesi ile ilgili olarak henüz daha çok genç olan Yerel Gündem 21 programını da çalışmamızda en son bölümde yer verdik. Çalışmamız, bu yönüyle Yerel Gündem 21 programının uygulandığı Belediyelerdeki meclis (kadın meclisi, özürlü meclisi, gençlik meclisi vs.) üyeleri için önemli bir başvuru kitabı olacağını düşünmekteyiz. Bunun yanında bu kitaptan, multi disipliner bir boyuta sahip olması dolayısıyla sosyal bilimlerin değişik dallarında okuyan öğrencilerin dışında akademisyenler, STK temsilcileri, bürokratlar ve (yerel) yöneticiler de yararlanabileceğini ümit ediyoruz. Ali Seyyar // Oral Demir

Kitabı isteme adresi: http://www.okutanyayincilik.com/

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM 1

AVRUPA’DA VE TÜRKİYE’DE SİYASÎ VE İDARÎ BOYUTUYLA

YEREL YÖNETİMLER

1.1. Kavramsal Boyutuyla Siyaset, Yerel Siyaset ve Yerinden Yönetim…………

1.1.1 Siyaset Kavramının Açılımı ………………………….

1.1.2. Yerel Siyaset Kavramının Açılımı …………………

1.1.3. Yerinden (Yerel) Yönetim Kavramının Açılımı ve Çeşitleri …..

1.2. Avrupa Birliği Boyutuyla Yerel Yönetimler …………………………………

1.2.1. Yerel Yönetimlerde Yerellik ve Yönetişim İlkeleri……………

1.2.2. Türkiye Açısından Yerellik ve Yönetişimin Önemi

1.3. Avrupa Konseyi ve Yerel Yönetimler Özerklik Şartı …………….

1.3.1. Türkiye Açısından Yerel Yönetimler Özerklik Şartı

1.4. Türkiye’de Yerel Yönetimler …………………………………

1.4.1. Yerel Yönetimlerin Özellikleri…………………

1.4.2. Yerel Yönetimlerin İşlevleri…………………

1.4.3. Yerel Yönetimlerde Özerklik (Yerel Özerklik)

1.4.4. Yerel Yönetimlerde Karar Organlarının Seçimi

1.4.5. Yerel Yönetimlerde İdarî Özerklik

1.4.6. Yerel Yönetimlerde Malî Özerklik

1.4.7. Yerel Yönetimlerde Katılımcılık

1.4.8. Yerel Yönetimlerde Yerellik

1.5. Türkiye’de Yerel Yönetim Şekilleri …………………………………

1.5.1. Belediyeler………………

1.5.2. İl Özel İdareleri  …………

1.5.3.Köyler………………………

1.6. Türkiye’de Yerel Yönetimler İle İlgili Reform Çalışmaları ………………

1.6.1. Plânlı Dönem Öncesi Gerçekleştirilen Reform Çalışmaları …..

1.6.2. Plânlı Dönemde Gerçekleştirilen Reform Çalışmaları …..

BÖLÜM 2

YEREL BOYUTLU KATILIMCI DEMOKRASİ

2.1. Katılım Kavramının Demokratik Açılımı ve Yerel Amaçları…………………

         2.1.1. Yönetime Katılım (Yönetişim)…………………………………………

2.1.2. Yerel Boyutuyla Katılımcı Demokrasi ………………………..

2.2. Katılımcı Demokrasiye Katkı Sağlayan Yerel Oluşumlar …..

2.2.1. Halk Toplantıları ………………

2.2.2. Danışma Kurulları …………….

2.2.3. Forumlar ……………………………

2.2.4. Planlama Çemberleri ……………………

2.2.5. Gelecek Atölyeleri …………………………..

2.2.6. Yuvarlak Masa Toplantıları …………………..

2.2.7. Sivil Toplum Kuruluşları ……………………….

2.2.8. Dilekçe, Telefon ve İnternet ………………

2.2.9. Kamuoyu Yoklaması …………….

2.3. Yerel Demokrasilerde Yönetime Katılım Türleri ……………………

2.3.1. Kent Konseyleri ……………..

2.3.2. Yurttaş Kurulları ……………….

2.3.3. Meclis Toplantılarına Katılma ………………

2.3.4. Halk Oylaması ………………………

2.3.5. Geri Çağırma (Görevin Sonlandırılması) …………..

2.4. Türkiye’de Yerel Boyutuyla Katılımcı Demokrasi ………………………

2.4.1.Yerel Yönetimler ve Katılımcı Demokrasi …………………….

2.4.2. Katılımcı Demokrasinin Önündeki Engeller ……………….

BÖLÜM 3

YEREL BOYUTLU KALKINMA STRATEJİLERİ

3.1. Kalkınma Kavramının Tarihî Süreç İçindeki Açılımları

3.1.1. Kalkınmanın Sürdürebilirliği (Sürdürebilir Kalkınma)

3.1.2. Hayat Kalitesi Açısından Kalkınma

3.1.3. Sosyal Politika Açısından Kalkınma

3.2. Yerel Kalkınma Kavramının Tarihî Süreç İçindeki Açılımları

3.2.1. Yerel Kalkınmanın Hedefleri

3.2.2. Yerel Kalkınmada Belediyelerin Yeri ve Önemi

3.3. Yerel Kalkınmanın Fizikî Boyutu (Fizikî Kalkınma)

3.3.1. Planlama

3.3.2. Altyapı

3.3.3. Rekreasyon-Donatı

3.3.4. Tabiî Çevre:

3.3.5. Kentsel Dönüşüm:

3.4. Yerel Kalkınmanın İktisadî Boyutu (Ekonomik Kalkınma)

3.4.1. Küresel Yaklaşımlarla Yerel Ekonomik Kalkınma

3.5. Yerel Kalkınmanın Sosyal Boyutu (Sosyal Kalkınma)

3.5.1. Küresel Yaklaşımlarla Yerel Sosyal Kalkınma

3.6. Yerel Kalkınmanın Siyasî Boyutu (Siyasî Kalkınma)

3.6.1. Küresel Yaklaşımlarla Yerel Siyasî Katılım

3.7. Yerel Kalkınmanın Kültürel Boyutu (Kültürel Kalkınma)

3.7.1. Kültürel Kalkınmaya Dönük Yerel Politikalar

3.8. Yerel Kalkınmanın Manevî Boyutu (Manevî Kalkınma)

3.8.1. Manevî Kalkınma İle Manevî Değerler Arasındaki Bağ

3.8.2. Manevî Kalkınma İle Manevî Eğitim Arasındaki Bağ

4. BÖLÜM

KATILIM VE KALKINMA BOYUTLU

YEREL SOSYAL POLİTİKALAR

4.1. Merkezî ve Yerel Yönetim Boyutuyla Sosyal Politika Uygulamaları ……..

4.1.1. Merkezî Sosyal Politikalar ve Sosyal Devlet …….

4.1.2. Merkezî ve Yerel Sosyal Politikalar (Sosyal Belediyecilik) Arasındaki Bağ ..

4.1.3. Merkezî Sosyal Politikaların Yerelleştirilmesi ………………..

4.1.4. Yerel Sosyal Politika Alanları ve Hedefleri ………………………….

4.2. Yerel Siyasetin Temel Sosyal Politika Görevleri ……………………….

4.2.1. Koruyucu ve Entegreli (Bütüncül) Sosyal Politikalar ……………

4.2.2. Yöre İnsanın Dikey ve Yatay Sosyal Entegrasyonu …………..

4.2.3. Kişisel Sorumluluğu Pekiştiren Aktif Sosyal Yardım Politikaları ……..

4.2.4. Gelir Dağılımı Politikaları ……………………………………….

4.3. Türkiye’de Yerel Sosyal Politikalara Eleştirel Bir Bakış …………….

4.3.1. Belediyelerin Sosyal Harcamaları ………………………

4.3.2. Belediyelerin Sosyal Yardım Uygulamaları ………………….

4.3.3. Yerel Sosyal Politika Alanında Koordinasyon Eksikliği …………

4.3.4. Yerel Aktörlerin Sosyal Politikaları Amaç Dışı Kullanmaları ………….

4.4. Türkiye’de Yerel Sosyal Politikalara Dönük Yeni Açılımlar …………….

4.4.1. Yerel Sosyal Politikaların Akademik Zemini Güçlendirilmelidir ………..

4.4.2. Merkezî ve Yerel Sosyal Politikaların Çerçevesi Belirlenmelidir …….

4.4.3. Yönetişim Uygulamalarına Geçilmelidir …………..

4.4.4. Yerel Aktörler Arasında Koordinasyon Sağlanmalıdır ……

4.4.5. Yerel Sosyal Politikalar Bir Bütünlük İçinde İcra Edilmelidir ………

4.4.6. Merkezî Yönetimin Yerel Temsilcileri Maddî Yardımlara Ağırlık Vermelidir ..

4.4.7. Belediyeler Sosyal Hizmetlere Ağırlık Vermelidir ………………..

4.4.8. Manevî Kalkınma Odaklı Yerel Sosyal Hizmetler Oluşturulmalıdır……………..

5. BÖLÜM

DEZAVANTAJLI GRUPLARA YÖNELİK

YEREL SOSYAL POLİTİKALAR

5.1. Özürlülere Dönük Yerel Sosyal Politikalar ……………………

5.1.1. Dünya’da Özürlüler Politikalarının Tarihî Gelişimi

5.1.2. Türkiye’de Özürlüler Politikalarının Tarihî Gelişimi

5.1.3 Özürlü Dostu Sosyal Politikaların Kaynağı Olarak “Özürlüler Kanunu”

5.1.4. Özürlüler Politikalarının Muhatabı Olarak Yerel Yönetimler

5.1.5. Özürlüler Politikalarının Temel Esasları

5.2. Özürlü Dostu Yerel Sosyal Politikaların Uygulama Alanları

5.2.1. Özürlü Dostu Yerel Katılımcı Demokrasi Politikaları …….

5.2.2. Özürlü Dostu Yerel Aile Politikaları ……………….

5.2.3. Özürlü Dostu Yerel Sağlık Politikaları ……………….

5.2.4 Özürlü Dostu Yerel Eğitim Politikaları …………………

5.2.5. Özürlü Dostu Yerel Ulaşım Politikaları …………………

5.2.6. Özürlü Dostu Yerel İstihdam Politikaları ……………………

5.3. Yaşlılara Dönük Yerel Sosyal Politikalar ………………..

5.3.1. Yaşlıların Sosyal Sorunları ……………..

5.3.2. Yaşlılara Dönük Sosyal Politikaların Kapsamı ………….

5.3.3. Yaşlılara Dönük Sosyal Politikaların Temel Esasları …………

5.3.4. Yerel Yaşlılar Politikalarına Dönük Uygulama Alanları …………

BÖLÜM 6

TÜRKİYE’DE KATILIM VE KALKINMA ODAKLI BİR SOSYAL POLİTİKA ARACI OLARAK YEREL GÜNDEM 21

6.1. Dünyada Gündem 21 Oluşumunun Tarihî Gelişimi….

6.1.1. Yerel Gündem 21 Programı …………………

6.1.2. Yerel Gündem 21 Programının Amacı ……………………...…

6.2. Türkiye’de Yerel Gündem 21’in Tarihî Gelişimi ve Yapılanması ……..

6.2.1. Yerel Gündem 21 Programı ve Uygulama Alanı Olarak Belediyeler …...….

6.2.2. Yerel Gündem 21 Programı’na Yönelik Eleştiriler……...

6.3. Yerel Sosyal Politikalar Açısından Yerel Gündem 21 ……………

6.3.1. Katılımcılığı Esas Alan Yerel Gündem 21 ………

6.3.2. Sürdürebilir Kalkınmayı Esas Alan Yerel Gündem 21 ……………….

6.3.3. Sosyal Vatandaşlığı Esas Alan Yerel Gündem 21 ………………….

SONUÇ……………………………………………………

KAYNAKLAR……………………………………………

Kitabı isteme adresi: http://www.okutanyayincilik.com/

	Arama terimlerinizi girin Arama formu gönder
	Web www.sosyalsiyaset.net