Engelliler Politikası Alanında En Geniş Kapsamlı Kitap Rağbet Yayınlarından Çıktı: ENGELLİ DOSTU SOSYAL POLİTİKALAR

 

17 Ekim 2015

Türkiye’de sosyal politika alanında engelliler çalışmalarıyla tanınan Sakarya Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Seyyar, 20 yıllık birikimini kitaplaştırdı. Ekim 2015 tarihinde Rağbet Yayınlarından çıkan “Dünyada ve Türkiye’de Engelli Dostu Sosyal Politikalar” isimli kitabı, hem idareciler (uygulayıcılar), hem de öğrenciler için önemli bir başvuru kaynağıdır. Ders kitabı formatında hazırlanan 493 sayfalık kitap, özellikle sosyoloji, sosyal hizmet ve çalışma ekonomisi bölümlerinde kaynak sıkıntısı çeken öğrencilerin istifade edebileceği önemli bir eserdir.

Sakarya Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkiler bölümünde “Engelliler Politikası” dersi veren Prof. Dr. Ali Seyyar, 2005 tarihli Özürlüler Kanunu’nun hazırlık ve uygulama safhasında Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nda (yeni adıyla Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde) kurumsal danışmanlık hizmetleri verdi. 2009 tarihine kadar Özürlüler Yüksek Kurulu üyeliğinde bulundu. 2012 yılında Sakarya’da kurulan Sosyal Ar-Ge Derneğinin onursal başkanı olarak dezavantajlı gruplara yönelik sosyal politika ve hizmet konseptleri geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Engelli, yaşlı, gazi, şehit aileleri ile ilgili 100’e yakın bilimsel makalesi ve 40’yakın kitabı bulunmaktadır. Yazarın engelli dostu sosyal politika, sosyal güvenlik ve istihdam ana bilim dalları dışında özel uzmanlık alanı, manevî sosyal hizmetler ve bu bağlamda engelli, yaşlı ve hastalara dönük sosyal ve manevî bakım hizmetlerinde profesyonalizmdir.

“Dünyada ve Türkiye’de Engelli Dostu Sosyal Politikalar” kitabında Prof. Dr. Ali Seyyar, şu tespitlerde bulunmaktadır: “Engellileri sosyal politika kapsamına alma düşüncesi ve gereği, insan haklarının varlığı, toplumsal duyarlılığın artması, bilimsel anlamda sosyal politika alanının genişlemesi ve buna bağlı olarak sosyal devlet bilincinin ortaya çıkmasıyla mümkün olabilmiştir. Engellilere yönelik politikalar da, sosyal politikaların toplumsal barış, dayanışma, demokratik katılım ve fırsat eşitliği çerçevesinde sosyo-ekonomik kalkınma gibi temel hedefleri doğrultusunda geliştirilmiştir. Buna göre çalışma hayatına dönük engelli dostu sosyal politikalar, ister emek piyasasına, isterse alternatif korumalı istihdama yönelik olsun engelli işgücü için aktif istihdam politikaları geliştirmek anlamına gelmektedir. Değişik sebeplerden dolayı istihdamı mümkün olmayan engellilerin sosyal koruma veya bakım kapsamına alınması ise bütüncül sosyal politikaların bir görevidir. Elinizdeki bu kitap, Türkiye’de henüz oluşum sürecinde olan merkezî ve mahallî engelliler politikalarının dünyadaki gelişmelere paralel olarak nasıl ortaya çıktığını, istihdam, sosyal güvenlik ve bakım güvence modelleri açısından hangi aşamalarda olduğunu hem eleştiri, hem de öneri boyutlarıyla göstermektedir.”

 

“DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ENGELLİ DOSTU SOSYAL POLİTİKALAR” KİTABININ İÇERİĞİ


YAZAR HAKKINDA ……………………………………………………………
KISALTMALAR ……………………………………………………………….
TABLOLAR………………………………………………………………………

1. ÖZÜRLÜLÜK VE ENGELLİLİK KAVRAMLARININ GENEL ÇERÇEVESİ

1.1. Özürlü(lük) ve Engelli(lik) Kavramları Arasındaki Fark
1.2. Uluslararası Boyutuyla Özürlülük ve Engellilik Ölçütü
1.3. Özürlü ve(ya) Engelli Gruplar
1.3.1. Ortopedik Engelli (Sakat)
1.3.2. Görme Engelli (Kör)
1.3.3. İşitme Engelli (Sağır)
1.3.4. Konuşma Engelli
1.3.5. Kronik Hastalığı Olan Engelli (Süreğen Hasta)
1.3.6. Zihinsel-Aklen Engelli
1.3.7. Ruhsal Engelli (Akıl Hastası)
1.4. Türkiye’de Özürlü/Engelli Kavramı, Ölçütü ve Sayısal Boyutu
1.4.1. Engelli Sağlık Kurulu Raporu
1.4.2. Engelli Sayısı ve Profili

2. SOSYAL POLİTİKA BAĞLAMINDA ENGELLİLERİN SORUNU
2.1. Engellilerin Bireysel Psiko-Sosyal Sorunları
2.2. Engellilerin Çalışabilirliği (İşgücü) Sorunu
2.3. Engellilerin Erişilebilirliği ve Ulaşılabilirliği Sorunu
2.4. Engellilerin Yoksulluk ve Sosyal Yardıma Muhtaç Olması Sorunu
2.5. Engellilerin Bakıma Muhtaç Olması Sorunu
2.6. Engellilerin Sosyal Hayata Kazandırılması (Rehabilitasyon) Sorunu

3. İSLÂM’DA ENGELLİLERİN KONUMU VE ENGELLİLERE TANINAN SOSYAL HAKLAR
3.1. Engellilerin Dışlanmalarının Yasaklanması
3.2. Engellilere Pozitif Ayrımcılık Hakkının Verilmesi
3.3. Engellilerin Toplum Hayatına Katılmalarının Kolaylaştırılması
3.4. Engellilere Sosyal ve Meslekî Rehabilitasyon Hizmetlerinin Verilmesi
3.5. Engellilerin Bürokraside Yüksek Makamlara Getirilmesi
3.6. Engellilere Dinî Görevler Verilmesi
3.7. Engelliler İçin Alternatif İstihdam İmkânlarının Oluşturulması
3.8. Engelli İşgücünün İstismardan Korunması
3.9. Engellilerin İtibarlarının ve Şahsiyetlerinin Korunması
3.10. Engellilere İyilikte Bulunmanın Teşvik Edilmesi
3.11. Engellilerin Evlenmelerinin Kolaylaştırılması
3.12. Zihinsel Engellilerin Ceza-i Müeyyideden Muaf Tutulması
3.13. Kısa Bir Değerlendirme

4. BATI’DA ENGELLİLERİN KONUMU VE ENGELLİ DOSTU SOSYAL POLİTİKALARIN DOĞUŞU
4.1. Engelliler ve Engizisyon Mahkemeleri
4.2. Engelliler ve Pozitivist Bilimler
4.3. Engelliler ve Irk Kanunları
4.4. Engelliler ve İdeolojik Rejimler
4.5. Engellilerin Yaşama Hakkının Tartışılabilirliği
4.6. Günümüz Dünyasında Engelli Çocuklar
4.7. Modern Dünyada Engelli Dostu Sosyal Politikaların Doğuşu
4.7.1. Engelli Dostu Sosyal Politikaların Besin Kaynağı Olarak Sosyal Model
4.7.2. Engelli Dostu Sosyal Politikaların İlkesel Çerçevesi

5. ENGELLİ HAKLARININ DOĞUŞU VE İLGİLİ ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
5.1. Sakat/Özürlü Kişilerin Hakları Bildirisi (BM-1975)
5.2. Sakatların Meslekî Rehabilitasyon ve İstihdamı Hakkında Sözleşme (ILO-1983)
5.3. Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşme (BM-2006)
5.3.1. Engelli Haklarının İlkesel Çerçevesi
5.3.2. Yargıya Erişim Hakkı
5.3.3. Kişinin Hürriyeti ve Güvenliği Hakkı
5.3.4. İnsanlık Dışı Muameleye Maruz Bırakılmama Hakkı
5.3.5. Tabiiyet ve Seyahat Özgürlüğü Hakkı
5.3.6. Ev ve Aileye Saygı Hakkı
5.3.7. Eğitim Hakkı
5.3.8. Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı
5.3.9. Uyum ve Rehabilitasyon Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı
5.3.10. Yeterli Hayat Standardı ve Sosyal Koruma Hakkı
5.3.11. Siyasî ve Toplumsal Yaşama Katılma Hakkı
5.3.12. Kültürel Yaşam, Dinlenme, Eğlence ve Spora Katılım Hakkı

6. TÜRKİYE’DE ENGELLİ DOSTU SOSYAL POLİTİKALARIN OLUŞUMU VE GELİŞİMİ
6.1. Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın Kurulması (1997)
6.2. Özürlüler Kanunu’nun İhdası (2005)
6.3. Engelli Dostu Sosyal Politikaların Oluşturulması Üzerine Yorumlar (2001-2008)
6.3.1. Ali Seyyar: “Türkiye’de Özürlülerin Önündeki Engeller Kaldırılmalıdır” (2001)
6.3.2. Ali Seyyar: “Özürlülere Dönük Bütüncül Sosyal Politika Şart” (2005)
6.3.3. Mehmet Aysoy: “Özürlüler Kanunu'nun Engelleri” (2008)
6.3.4. İbrahim Veli: Ak Parti Hükümetinin Engelliler Politikası (2005-2008)
6.4. Engelli Dostu Yeni Düzenlemeler (2011-2014)
6.4.1. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün Kurulması (2011)
6.4.2. Özürlü Yerine Kanunen Engelli Tabirinin Kullanılması (2013)
6.4.3. Engelliler Hakkında Kanun’da Yeni Engelli Hakları (2014)
6.5. Engellilere Tanınan Malî İmtiyazlar
6.5.1. Araç Gereç Alımında Vergi Muafiyetleri
6.5.2. Belediye İndirimleri
6.5.3. Ulaşım Hizmetlerinde Vergi Avantajları
6.5.4. Kültür ve Sanat Hizmetlerinde Engelli İndirimleri
6.5.5. Kredi Yurtlar Kurumu Engelli Hakları
6.5.6. Konutlarda Emlak Vergisi Muafiyeti
6.5.7. Telekomünikasyon Hizmetleri Engelli İndirimleri

7. TÜRKİYE’DE ENGELLİ DOSTU YEREL SOSYAL POLİTİKALAR
7.1. Yerel Engelliler Politikalarının Temel Esasları ve Sosyal Alanları
7.1.1. Engelli Dostu Yerel Aile Politikaları
7.1.2. Engelli Dostu Yerel Sağlık Politikaları
7.1.3. Engelli Dostu Yerel Eğitim Politikaları
7.1.4. Engelli Dostu Yerel Ulaşım Politikaları
7.1.5. Engelli Dostu Yerel İstihdam Politikaları
7.2. Engelli Dostu Yerel Katılımcı Demokrasi Açılımları
7.2.1. Engellilerin Yerel Demokratik Katılımının Tarihî Gelişimi
7.2.2. Bursa İl Engelliler Kurulu
7.2.3. Kent Konseyleri
7.3. Engelli Dostu Yerel Rehabilitasyon Hizmetleri
7.3.1. Toplum Temelli Rehabilitasyon (TTR)
7.3.2. İstanbul’da TTR Çalışmaları
7.3.3. İstanbul’da Engellilere Yönelik Sosyal Proje Çalışmaları
7.4. Bağcılar Belediyesinin Engelli Dostu Hizmetleri
7.4.1. Engellilere Yönelik Kurumsal Yapılar (Engelli Merkezleri)
7.4.2. Engelli Dostu Yerel Ulaşım Politikaları
7.4.3. Engelli Dostu Fiziksel Çevre ve Yollar
7.4.4. Engelli Dostu Parklar ve Bahçeler
7.4.5. Kamu Binalarının Erişilebilirliği
7.4.6. Engelli Dostu Yerel İstihdam İmkânları
7.4.7. Engelli Dostu Yerel Spor İmkânları
7.4.8. Engelli Dostu Yerel Katılımcı İmkânları
7.4.9. Kısa Bir Değerlendirme

8. AVRUPA BİRLİĞİ’NDE VE ALMANYA’DA ENGELLİ DOSTU İSTİHDAM POLİTİKALARI
8.1. Engelli Dostu İstihdam Politikalarının Genel Çerçevesi
8.2. Engelli İşgücünün İstihdam Hakkının Uluslararası Hukuktaki Temelleri
8.3. AB’de ve Türkiye’de Engelli İşgücünün Durumu
8.4. AB’de Engelli Dostu Aktif İstihdam Politikaları
8.4.1. Korumalı/Destekli İstihdam Modeli
8.4.2. Engelli Kota Sistemi
8.4.3. Korumalı İşyerleri
8.5. Almanya'da Engelli Dostu İstihdam Politikaları
8.5.1. Engelli Kota Sistemi
8.5.1.1. Alman İşverenlerinin Engelli Kota Sistemine Bakışı
8.5.2. Engelli İşgücü İçin Entegrasyon İşletmeleri
8.5.3. Korumalı İşyeri Olarak Engelli Çalışma Atölyesi (EÇA)
8.5.3.1. Tarihî Süreç İçerisinde EÇA
8.5.3.2. Kabul Şartları ve Kabul Edilen Engellilerin Profili
8.5.3.3. EÇA’ların Sayısı ve İstihdam Edilen Engelli İşgücü
8.5.3.4. EÇA’nın Yapısal Çevresi ve Bölümleri
8.5.3.5. EÇA’larda Çalışan Engellilerin Ücretleri
8.5.3.6. EÇA’ların Dönüşümü

9. TÜRKİYE’DE ENGELLİ DOSTU İSTİHDAM VE EMEKLİLİK POLİTİKALARI
9.1. İstihdam Politikalarında Yeni Paradigmalar
9.2. Tarihî Gelişim Açısından Kota Sistemi ve İş-Kur
9.2.1. Kota Sisteminin Ortaya Çıkması
9.2.2. Kota Sisteminin Uygulanmasında İş-Kur’un Rolü
9.2.3. Kota Kapsamındaki Engelliler ve İş-Kur’un İstihdam Uygulamaları
9.2.4. İşverenlerin Teşviki, Yükümlülükleri ve Müeyyideler
9.2.5. İş-Kur Uhdesinde Engelliler Fonu ve Komisyonu
9.2.6. İş-Kur’un Meslekî Eğitim Programları ve Harcamaları
9.2.7. İş-Kur’un Etkinliğine Yönelik Öneriler
9.2.8. Türk Kota Sistemine Yönelik Bir Model Önerisi
9.3. Korumalı İşyeri
9.3.1. Korumalı İşyeri Hakkında Yönetmelik (2006 Tarihli)
9.3.2. Korumalı İşyeri Hakkında Yönetmelik (2013 Tarihli)
9.3.3. Korumalı İşyerine Yönelik Teşvikler ve Yeni Öneriler
9.4. Engelli Çalışanlar ve Engelli Yakınları İçin Vergi İndirimleri (Engellilik İndirimi)
9.5. Engelli Çalışanların Erken Emeklilik Hakkı (Engelden Emeklilik Durumu)
9.5.1. Engelli Emeklilerin ve Malulen Emekli Olanların Yeniden Çalışmaları
9.6. Engelli Çocuğu Olan Kadınlara Erken Emeklilik Hakkı

10. TÜRKİYE’DE ENGELLİ DOSTU SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMLERİ VE POLİTİKALARI
10.1. İşsiz ve(ya) Yoksul Engellilerin Sosyal Güvenliği
10.2. Muhtaç Engelliler İçin “2022 Aylıkları”
10.2.1. Muhtaçlık Sınırı, Aylık Tutarlarının Belirlenmesi ve Sosyal İnceleme
10.2.2. Aylık Türleri, Miktarları ve Yararlananlar
10.2.3. Aylıkların Durdurulması veya Kesilmesi
10.2.4. Kısa Bir Değerlendirme ve Öneriler
10.3. SYDTF’nin Engellilere Yönelik Sosyal Destek ve Yardımları
10.3.1. Sosyal Proje Desteği
10.3.2. Engelli Öğrencilere Özel Eğitim Desteği
10.4. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün Engellilere Yönelik Muhtaçlık Aylığı
10.5. Sosyal Destek Programı (SODES) Kapsamında Engellilere Yönelik Projeler

11. ALMANYA’DA VE JAPONYA’DA BAKIM GÜVENCE SİSTEMİ
11.1. Bakıma Muhtaçlık Riski ve Bakıma Muhtaç Engelliler
11.1.1. İnsan-Çevre İlişkileri Açısından Bakıma Muhtaç Engelliler
11.2. Bakım Güvence Modelleri
11.2.1. Bir Hak Olarak Bakım Ödeneği ve Sosyal Bakım Hizmetleri
11.3. Alman Sosyal Bakım Güvence Sisteminin (Sigortasının) Özellikleri ve İlkeleri
11.3.1. Evde/Aile Ortamında Bakım Hizmetlerine Öncelik Verilmesi
11.3.2. Bakıma Muhtaç Engellilerin ve Bakıcıların Sosyal Güvence Kapsamına
11.3.3. Tıbbî Rehabilitasyon Hizmetlerinde Ekonomik Ölçütlere Riayet
11.3.4. Hayatı İdame Ettirmede Bağımsızlık
11.3.5. Bakım Kalitesinin (Bakım Güvenliğinin) Temini
11.3.6. Bakım İhtiyacının ve Teşhisinin Doğru Yapılması
11.4. Evde Sosyal Bakım Kapsamındaki Haklar ve Hizmetler
11.5. Kurumsal Bakım Kapsamındaki Haklar ve Hizmetler
11.6. Kamusal Sosyal Yardım Aracılığı İle Bakım Güvencesi
11.7. Alman ve Japon Sosyal Bakım Sigortası Modellerinin Karşılaştırılması
11.7.1. Yararlanan Kesim Açısından Bir Mukayese
11.7.2. Finansman Açısından Bir Mukayese
11.7.3. Evde Bakım Hizmetleri Açısından Bir Mukayese
11.7.4. Kurumsal Bakım Hizmetleri Açısından Bir Mukayese
11.7.5. Bakım Hizmetlerini Uygulayanlar Açısından Bir Mukayese
11.7.6. Bakıcı Aile Fertleri Açısından Bir Mukayese
11.7.7. Bakıma Muhtaçlığın Tespiti Açısından Bir Değerlendirme

12. AVUSTURYA’DA BAKIM GÜVENCE SİSTEMİ
12.1. Avusturya’da Bakıma Muhtaçlık Sorunu ve Sosyal Etkileri
12.2. Bakım Güvence Sisteminin Unsurları
12.2.1. Bir Sosyal Hak Olarak Bakım Parası
12.2.2. Bakım İhtiyacının ve Derecesinin Tespiti
12.2.3. Bakım Hizmeti İçin Öngörülen Saatler
12.2.4. Engellilik Türlerine Göre Bakım İhtiyacı
12.2.5. Bakım İhtiyacının Tespiti ve Derecelendirilmesinin Sonuçlandırılması
12.2.6. Kurumsal Bakım Hizmetleri Kapsamında Bakım Parası
12.2.7. Bakım Güvencesi Kapsamında Diğer Hak ve Hizmetler

13. TÜRKİYE’DE BAKIM GÜVENCE VE EĞİTİM SİSTEMİ
13.1. Tarihî Boyutuyla Türk Toplumunda Bakıma Muhtaç Engellilerin Konumu
13.2. Özürlüler/Engelliler Kanunu (2005) ve “Bakıma Muhtaç Engelli” Kavramı
13.3. Bakım Hizmetleri Gündemli Özürlüler Şurası (2007)
13.4. Engelliler Kanunu Ekseninde Bakım Güvence Sisteminin Geliştirilmesi ve Sağlanan Sosyal Haklar
13.4.1. Primsiz Sistem İçinde Sosyal Bakım Hizmetleri
13.4.2. Evde ve Kurumda Bakım Ödeneği
13.4.3. Bakıcı Sigortalı Annenin Erken Emekliliği
13.4.4. Kurumsal Bakım Hizmeti Alanlara Harçlık Ödeneği
13.4.5. Kısa Bir Analiz ve Tamamlayıcı Bir Model Önerisi
13.5. Türkiye’de Engelli Dostu Sosyal Bakım Eğitimi
13.5.1. Yönetmelik Çerçevesinde Bakım Eğitim Programı
13.5.2. Bakım Eğitim Programının İçeriği
13.5.3. Lise Seviyesinde Engelli, Yaşlı ve Hasta Bakımı Programı
13.5.4. Üniversite Seviyesinde Engelli Bakımı ve Rehabilitasyonu Programı

KAYNAKLAR …………………………………………………………………….
Yazarlara Ait Kaynaklar
Kurum ve Kuruluşlara Ait Kaynaklar
Yasal Kaynaklar
İnternet Kaynakları